Een foto van de zon-achtige ster 1RXS J160929.1-210524, op ongeveer 500 lichtjaar van de aarde, heeft mogelijk de eerste foto opgeleverd van een planeet rond deze ster...



De verre planeet is ongeveer 8 keer zo groot als Jupiter en bevind zich op ongeveer 330 keer de afstand van de Aarde tot de Zon (330 AE).

De foto is uniek omdat eerdere foto's van planeten buiten ons zonnestelsel altijd rond kleine sterren, de bruine dwergen, cirkelden. Andere planeten zijn tot nu toe alleen ontdekt vanwege het effect wat ze hadden op de ster waar ze omheen cirkelden, en juist daarom is deze foto van een planeet rond een ster van dezelfde categorie als onze zon zo speciaal.

David Lafrenière, een astronoom aan de universiteit van Toronto die het team heeft geleid dat deze ster heeft ontdekt, zegt er het volgende over:
“Dit is de eerste keer dat we direkt zicht hebben op een planeet die zich waarschijnlijk in een baan rond een zon-achtige ster begeeft. Als we inderdaad kunnen aantonen dat dit object via zwaartekracht gebonden is aan de ster, is dit een grote stap vooruit.”

Er is verder onderzoek nodig om te bewijzen dat de planeet inderdaad rond de ster cirkelt. Er is ook nog de, onwaarschijnlijke, mogelijkheid dat de twee objecten zich nu toevallig op ongeveer dezelfde afstand van ons bevinden in dit stuk van de ruimte.

“Natuurlijk is het nog te vroeg om met zekerheid te stellen dat dit object zich in een baan rond de ster bevindt,” zegt Lafrenière. “We zullen hier de komende jaren nog diepgaand onderzoek naar moeten doen!”

De onderzoekers maakten gebruik van de Gemini North telescoop op Mauna Kea in Hawaii om de planeet en de ster 1RXS J160929.1-210524 te bekijken. De ster zelf bevat ongeveer 85% van de massa van onze zon, maar is jonger. Om de foto van dit vergelegen systeem te kunnen maken heeft het onderzoekstem gebruik gemaakt van speciale optische technologie die gebruik maakt van spiegels om de effecten van de aardse dampkring op het licht van de ster op te heffen. De near-infrared beelden en het spectrum van de vermoedelijke planeet geven aan dat het veel te koud is om een ster te zijn, zelfs geen bruine dwerg, en dat het een jong object is. Deze informatie geeft het sterke vermoeden dat het hier gaat om een jonge planeet, met verhoudingsgewijs een lage massa, op ongeveer dezelfde afstand van de aarde als de ster.

Het feit dat de planeet zo ver van de ster staat is nog niet verklaarbaar op basis van de huidige theoriën over de formatie van sterren en planeten. Ter vergelijking: Neptunes (de verste planeet in ons zonnestelsel) bevindt zich op 'slechts' 30 keer de afstand Aarde-Zon.

“Deze ontdekking is weer een indicatie van de enorme verscheidenheid aan werelden in het heelal en een sterke aanwijzing dat er meer dan één mechanisme is waarop zich planeten rond een ster kunnen vormen” zegt teamlid Ray Jayawardhana van de Universiteit van Toronto.

De verre planeet is met een temperatuur van 1,800 Kelvin (ongeveer 1,500ºC) ook veel heter dan onze eigen reus Jupiter, waar de temperatuur slechts 160 Kelvin (-110ºC) is.

De planeet werd ontdekt tijdens een onderzoek naar meer dan 85 sterren in de Upper Scorpius association, een groep van jonge sterren die ongeveer 5 miljoen jaar geleden zijn ontstaan. Er werd hierbij specifiek gezocht naar jonge sterren zodat eventuele planeten nog niet de tijd hebben gehad of af te koelen en dus relatief veel licht uitstralen.

Het onderzoek is gestuurd naar de Astrophysical Journal Letters en ook online gepubliceerd.

Het volledige artikel in het engels is te vinden op de site van de Universiteit van Toronto.