In de tijd dat je deze zin leest zijn er in je lichaam meer dan tien miljoen rode bloedcellen dood gegaan. Nu hoef je daar niet van te schrikken, want dit is een normaal natuurlijk proces. Stamcellen in je beenmerg maken constant nieuwe cellen aan. Genoeg om de dode cellen te vervangen.


Maar wat zou er gebeuren, als die stamcellen er mee zouden stoppen? Zonder een constante aanvoer van witte en rode bloedcellen, zou het immuunsysteem van ons lichaam in elkaar storten. Een directe behandeling door een arts zou nodig zijn. Anders zal je lichaam het niet overleven.

Dit probleem speelt vooral voor astronauten die langere tijd in de ruimte aanwezig zijn. Buiten de atmosfeer van onze aarde staan zij namelijk constant bloot aan kosmische straling.
Deze straling vernietigd de cellen in het lichaam van een astronaut. Tot voor kort was echter niet bekend hoever deze invloed had op de productie van de rode en witte bloedlichamen.



Een opname van een stamcel (paars gekleurd), gezien door een elektronen-microscoop

Deze bedreiging wordt bestudeerd door Alan Gewirtz, een doctor op de Universiteit van Pennsylvania. Hij bombardeert stamcellen met kosmische straling om daarna te bekijken welke schade er wordt toegebracht. Door te kijken welke schade er is ontstaan op moleculaire schaal kan bekeken worden hoe dit voorkomen kan worden.
Misschien in eerste instantie een vrij onzinnig onderzoek. We gaan tenslotte nog lang niet naar Mars. Het probleem moet echter wel worden opgelost om later problemen in de ruimte te voorkomen. Men kan tenslotte niet even terug om de dokter te bezoeken.
Daarnaast kan het zijn dat ze een medicijn vinden voor bloedziekten als leukemie en aanverwante ziekten.

Het onderzoek wordt gedaan in de NASA Space Radiation Laboratory (NSRL) in New York. Daar kan men deeltjes als protons (licht deeltjes) en zware ionen met bijna lichtsnelheid gebundeld naar een testopstelling doen bewegen.

De astronauten in de Apollo hebben op hun reis naar de maan ook bloot gestaan aan kosmische straling. Dit was echter voor korte duur: enkele dagen. De toekomstige astronauten moeten echter enkele maanden (ruim een half jaar) in hun ruimteschip verblijven. Een constante blootstelling aan de straling kan dan tot grote problemen leiden.

Om te zien hoe de straling het bloed van de astronauten beïnvloed hebben de onderzoekers bloed verzameld van gezonde mensen. Elk plaatje bloed bevat ongeveer een miljoen cellen.
Na het blootstellen aan de straling worden de plaatjes onder de loep genomen (bijna letterlijk) en zo kijkt men of het DNA (het geheugen van de cellen) is aangetast. Als dat zo is kijkt men bovendien in welke mate of manier deze zijn aangetast.
Stamcellen leven door ons hele lichaam op verschillende plaatsen: in het beenmerg, de hersenen, de huid en de buikholte. Stamcellen hebben de eigenschap om zichzelf te kunnen veranderen in een van de vele soorten cellen die ons lichaam bevat.

Een van de vele oplossingen die men in het laboratorium test, zijn medicijnen om het proces te stoppen of langzamer te doen verlopen. De straling zelf verricht namelijk niet direct het probleem. Het wekt echter wel een productie op van stoffen (vrije radicalen), welke op hun beurt weer hun schadelijke werking doen. Deze radicalen zorgen namelijk voor een oxidatie rondom de stamcellen. Dit beinvloedt weer het DNA van de stamcellen.

Als het onderzoek succesvol verloopt, kunnen de astronauten in de nabije toekomst een medicijn tot zich nemen wat schade door kosmische straling doet afremmen of zelfs stilstaan. Het probleem van de afstervende bloedcellen is daarmee dan opgelost en kan een eventuele reis naar Mars zijn doorgang vinden. Medisch gezien. Dat wel.

Een andere oplossing is een begin maken aan de ontwikkeling van het eerste schip met sterkere motoren: warp speed 1 bijvoorbeeld. Maar dat zal nog wel even op zich laten wachten als we Gene Roddenberry moeten geloven. Helaas.

Bron: Nasa

( Met dank aan Gert Kracht voor dit artikel )